Eski Mısır’da Kedilerin Tarihi: Bastet Tapınağı ve Evcilleştirme
Eski Mısır, kedilerin evcilleştirilmesi ve tapınılmasının insanlık tarihinin en ilginç dönemlerinden birini oluşturuyor. Yeni bir araştırma, Mısır tanrıçası Bastet’e adanmış tapınakların geniş antik tarım alanlarının çevresinde bulunduğunu ortaya koyarak, kedilerin evcilleştirilme sürecine dair yeni ipuçları sunuyor.
Antik Mısır toplumunda kediler, koruyucu ve kutsal varlıklar olarak değer görüyordu. Bölgede bulunan Mumyalar ve Bastet gibi tanrıların varlığı, kedilerin insanlar için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Ancak kedilerin insanlarla nasıl bir ilişki kurduğu uzun süredir net değildi.
2001 yılında Kıbrıs’ta keşfedilen 9.500 yıllık bir mezarda, bir insan ve bir kedinin kalıntıları bulundu. Bu keşif, kedilerin evcilleştirilmesinin Akdeniz’de başladığına dair teorilere yol açtı. Ancak son DNA çalışmaları, bu kedinin aslında bir Avrupa vahşi kedisi olduğunu göstererek, kedilerin evcilleştirilmesinin kökeninin Mısır’a dayandığını gösteriyor.
Toplu ritüel sırasında evcilleştirildiği düşünüyor
Araştırmacılara göre, kedilerin ilk kez toplu ritüeller sırasında Bastet’e adanmış kurbanlar olarak evcilleştirildi. Bastet, eskiden bir aslan başı ile temsil edilirken, MÖ birinci bin yıl civarında bir kedi başı ile sembolize edilmeye başlandı. Bu değişiklik, milyonlarca kedinin tanrıçaya adak olarak mumyaladığı bir dönemi işaret ediyor.
Bastet’e adanmış tapınakların geniş tarım alanlarının çevresinde yer alması, kedilerin evcilleştirilme sürecine dair önemli bir bağlam sunuyor. Bu alanlarda her türlü yiyecek kaynağına ulaşılabilirken, yaban kedilerinin de yaşamış olabileceği düşünülüyor. Bu durumun, kedilerin insanlar tarafından evcilleştirilmesi için zemin hazırlamış olabileceği düşünülüyor.
Sonuç olarak, kediler zamanla eski Mısırlılar tarafından sevimli evcil hayvanlar olarak kabul edildi. Araştırmacılar, Bastet kültünün kedilerin evcilleştirilmesini kolaylaştırmış olabileceğini ve diğer hayvan türlerinin evcilleştirilmesine benzerlik gösterebileceğini ifade ediyor. Örneğin, geyiklerin Yunan tanrıçası Artemis ile, tavukların ise Mithras kültü ile ilişkilendirilerek evcilleştirildikleri biliniyor. Bastet kültü, kedilerin evcilleştirilmesinde ve yayılmasında önemli bir rol oynamış olabilir.
