Küçük Prens’in gerçek gülüne ışık tutan satırlar

SALİHA SULTAN

Fransız muharrir Antoine de Saint-Exupery’nin kaleme aldığı ‘Küçük Prens’in yayınlandığı 1943’ten bu yana 450 farklı lisan ve lehçeyle dünyada en çok lisana çevrilen kıssa kitabı. Dünyada 200 milyondan fazla sattığı bilinen kitabın, telif hakkının kalktığı 2015’ten beri ulaştığı satış sayısı ise şimdi bilinmiyor.

Edebiyat dünyasında çocuklara mı yoksa yetişkinlere yönelik mi yazıldığı daima tartışılagelen kıssa bilindiği üzere gizemli bir prensin, kendi gezegeninde baktığı bir gülle bağı etrafında dönüyor. Müellif Saint-Exupery’nin gerçek hayattaki gülü ise, Salvadorlu bir sanatçı olan Consuelo Suncin’di. Çift, 1930’da evlendi. Fransız direniş güçlerine katılan Saint-Exupery, Temmuz 1944’te Korsika’dan bir keşif uçuşuna çıktıktan kısa bir müddet sonra ortadan kayboldu. Eşini asla kabul etmeyen aristokrat ailesi ise o kaybolduktan sonra Consuelo’yu hayat öyküsünden büsbütün çıkardı. Fakat çiftten geriye kalan eskizler, fotoğraf ve başka anılarla süslenmiş 160’tan fazla mektup ve telgraf Fransa’nın önde gelen yayınevlerinden Gillimard tarafından 2021’de yayımlandı.

‘Mektuplar’ Türkçeye ise birinci defa geçtiğimiz ay Gizem Olcay’ın çevirisiyle Timaş Yayınları tarafından kazandırıldı. Saint-Exupery ve eşi Consuelo’nun mektuplarının yer aldığı kitabın en kıymetli tarafı ise müellifin dünyaca meşhur öyküsünün köklerini taşıması. Ayrıyeten karamsar bir maceracı olan müellif ve eşi ortasındaki fırtınalı aşkın izleri de sürülüyor. Muharrir, “Consuelo canım, bana ne kadar acı çektirdiğini anlamıyorsun” diye yazıyor bir mektupta. İki âşığın 14 yıllık birlikteliğinden doğan, II. Dünya Savaşı yıllarına da ışık tutan kitabın kıymetini Eskişehir Anadolu Lisesi Küçük Prens Kitap Müzesi kurucularından Mehmet Sobacı, Yıldıray Lise, Ali Lidar ve ‘Küçük Prens’ koleksiyoneri İlyas Koç’a sordum. Kitabı, KARAR okurları için değerlendirdiler.

BU KISSAYI LAKİN BÜYÜK BİR KALP YAZABİLİRDİ

Ancak büyük bir kalp Küçük Prens’i ve bu mektupları yazabilirdi… Antoine de Saint-Exupery’nin Mektuplar’ını bi’solukta değil; dinlene dinlene, her bir sözcük demini alana kadar bekleyerek okumanızı dilerim.. Ben o denli yapacağım…

SESLERİNİ YEPYENİ ÇİZİMLERLE DAHA YETERLİ DUYDUM

Küçük Prens’in yazılma sürecine eşlik eden mektupları okumak ve Exupéry’inin gülüne olan bağını/ilgisini görmek gülümsetti beni. Gizem Olcay’ın çevirisiyle mektuplarda onların sesini duyar üzere oldum. Özgün çizimler ve fotoğraflarla seslerini daha uygun duydum güya. Muharriri evcilleştirmeyi başaran gülle yaşadıkları 14 yıllık sevgiyi ve çokça fırtınayı anlatan onlarca mektupların (kitapta 160 mektup var), Küçük Prens okumaları için değerli olduğunu düşünüyorum. II. Dünya Savaşı devrini, alakalarını ve insanlığı anlamak için de okumak lazım.

SEMBOLİK ANLATIMI ANLAMAK İÇİN OKUMALI

Bir Küçük Prens koleksiyoneri olarak Exupery ve Consuelo ortasındaki mektupları büyük bir heyecanla okudum. Mektuplar’da Exupery çiftinin tutkulu olduğu kadar hayli inişli-çıkışlı seyreden kaotik evliliklerine birinci elden tanıklık etmenin yanı sıra Küçük Prens’in doğuşunu da gözlemliyoruz. Bilhassa kitapta yer alan ‘gül’ karakterinin Exupery’nin kendi hayat cihanında tekabül ettiği mana daha da bariz oluyor. Mektuplarda, Exupery’nin Küçük Prens’i Consuelo’ya ithaf edememekten duyduğu pişmanlığı okumak benim için sürpriz bir bilgi oldu. Mektuplar, Küçük Prens’in sembolik anlatımını daha güzel anlamak için kesinlikle okunması gereken bir kitap…

YILIN EN HEYECAN VERİCİ EDEBİYAT OLAYI

Hayranı olduğum Küçük Prens’in müellifi Antoine De Saint-Exupery ve büyük aşkı Consuelo De Saint-Exupery’nin yıllar süren mektuplaşmaları nihayet kitap haline getirildi ve lisanımıza çevrildi. Timaş Yayınları yıllardır varlığından haberdar olduğumuz lakin bir türlü okuyamadığımız ‘Mektuplar’ı yayımladı. Bu kitap vesilesiyle yalnızca Küçük Prens’in muharriri Exupery’i değil; insan, dost, aşık Exupery’i de daha yakından tanıma fırsatına kavuşuyoruz. Bu kitabın basılması benim için 2022 yılının en heyecan verici edebiyat olayıdır diyebilirim…

AŞK SANCISINDAN DOĞAN HİKAYE

‘Küçük Prens’ öyküsünün temelleri, kitabın 18’nci sayfasında yer alan, müellifin Buenos Aires’te tanıştıktan kısa bir müddet sonra Consuelo’ya ‘ırksız çehrelerden ne kadar yorgun olduğumu bir bilsen’ diye yazdığı mektupta bilinmeyen. Saint-Exupery şöyle diyor akabinde: “Pek de eski olmayan bir öykü hatırlıyorum, onu biraz değiştirdim. Bir varmış, bir yokmuş, çocuğun biri bir hazine keşfetmiş. Lakin bu hazine, anlamayı bilmeyen gözleri ve tutmayı beceremeyen kolları olan çocuk için çok hoşmuş. Bu yüzden çocuk hüzünlü birine dönüşmüş.” Bu mektup, okura ‘Küçük Prens’in temelinde büyük bir aşk sancısı olduğunu hissettiriyor.